Nông sản

Tổng quan về giao dịch nông sản trên thị trường hàng hóa phái sinh 

Thị trường phái sinh nông sản là một trong những lĩnh vực giao dịch đặc biệt trên thị trường tài chính toàn cầu bao gồm các sản phẩm như lúa mì, ngô, đậu tương, dầu đậu tương, và khô đậu tương. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào các loại hàng hóa nông sản trên thị trường phái sinh, những đặc điểm của giao dịch phái sinh nông sản, những ưu điểm nổi bật, các yếu tố ảnh hưởng đến giá hợp đồng phái sinh nông sản, và những chiến lược giao dịch hiệu quả.

Các sản phẩm nông sản trên thị trường hàng hóa phái sinh 

Thị trường phái sinh nông sản trên thế giới bao gồm rất nhiều loại sản phẩm khác nhau, từ ngũ cốc đến các sản phẩm chăn nuôi. Tuy nhiên, tại Việt Nam, Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam MXV cho phép các nhà đầu tư trong nước tham gia giao dịch các mặt hàng sau đây: 

  • Lúa mì (hay cụ thể là lúa mì Chicago - Wheat): Lúa mì là một trong những loại ngũ cốc quan trọng nhất trên thế giới, được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp thực phẩm. Giao dịch lúa mì trên thị trường phái sinh giúp các nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro về biến động giá của loại nông sản này. 

  • Lúa mì Kansas (Kansas wheat): Lúa mì Kansas đặc biệt quan trọng trong sản xuất bột mì, được biết đến với chất lượng cao và được sản xuất chủ yếu tại vùng đồng bằng trung tâm Hoa Kỳ. Lúa mì Kansas giao dịch trên thị trường phái sinh có những đặc điểm riêng biệt về giá cả và nguồn cung.

  • Ngô (Corn): Ngô là một trong những loại cây trồng quan trọng nhất trong sản xuất nông nghiệp toàn cầu. Ngô được sử dụng trong thực phẩm, nhiên liệu sinh học và làm thức ăn gia súc. Sự biến động giá của ngô có thể ảnh hưởng đến rất nhiều ngành công nghiệp, vì vậy giao dịch phái sinh ngô trở nên hấp dẫn đối với những nhà đầu tư muốn kiểm soát rủi ro.

  • Đậu tương (Soybeans): Đậu tương là một loại nông sản quan trọng trong ngành công nghiệp thực phẩm, đặc biệt là trong sản xuất dầu ăn và khô đậu tương. Đậu tương cũng được sử dụng trong thức ăn gia súc. Trên thị trường phái sinh, hợp đồng đậu tương đóng vai trò quan trọng trong việc xác định giá cả của các sản phẩm liên quan.

  • Dầu đậu tương (Soybean oil): Dầu đậu tương là một trong những loại dầu thực vật phổ biến trên thế giới, được sử dụng trong thực phẩm, công nghiệp hóa chất, và các ngành công nghiệp khác. Dầu đậu tương cũng được giao dịch mạnh mẽ trên thị trường phái sinh, thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như mùa vụ và chính sách thương mại.

  • Khô đậu tương (Soybean meal): Khô đậu tương là sản phẩm phụ của việc sản xuất dầu đậu tương và là nguồn cung cấp thức ăn gia súc chính trong nhiều quốc gia. Giao dịch khô đậu tương giúp các doanh nghiệp trong ngành thức ăn chăn nuôi bảo vệ giá trị tài sản của họ trước những biến động giá.

Đặc điểm của giao dịch nông sản trên thị trường hàng hóa phái sinh 

Giao dịch phái sinh nông sản có những đặc điểm riêng biệt so với các loại hợp đồng phái sinh khác. Những đặc điểm này ảnh hưởng đến cách thức giao dịch và mức độ rủi ro của các nhà đầu tư:

  • Tính thanh khoản: Các hợp đồng phái sinh nông sản thường có tính thanh khoản khá cao, đặc biệt là đối với những loại hàng hóa lớn như ngô, đậu tương và lúa mì. Điều này giúp các nhà đầu tư dễ dàng thực hiện các giao dịch và tìm kiếm cơ hội sinh lời.

  • Biến động giá mạnh: Các sản phẩm nông sản có tính biến động giá khá cao. Những yếu tố như thời tiết, mùa vụ, và chính sách thương mại có thể ảnh hưởng mạnh đến giá của các hợp đồng phái sinh nông sản. Điều này tạo ra cơ hội cho các nhà đầu tư có thể kiếm lời từ những biến động ngắn hạn hoặc dài hạn.

  • Hợp đồng tương lai và quyền chọn: Trên thị trường phái sinh nông sản, hợp đồng tương lai và quyền chọn là hai sản phẩm chính mà nhà đầu tư có thể giao dịch. Hợp đồng tương lai giúp nhà đầu tư cam kết mua hoặc bán một sản phẩm nông sản tại một mức giá nhất định trong tương lai, trong khi quyền chọn mang lại quyền nhưng không bắt buộc phải thực hiện giao dịch.

  • Ảnh hưởng của yếu tố vĩ mô: Giá của các sản phẩm nông sản trên thị trường phái sinh không chỉ bị ảnh hưởng bởi yếu tố cung cầu mà còn bởi các yếu tố vĩ mô như chính sách thương mại quốc tế, tỷ giá hối đoái, và tình hình kinh tế toàn cầu.

Các lợi ích khi giao dịch phái sinh nông sản 

Phòng ngừa rủi ro

Một trong những lợi ích quan trọng nhất của giao dịch phái sinh nông sản là khả năng phòng ngừa rủi ro. Các nhà sản xuất và doanh nghiệp trong ngành chế biến có thể sử dụng hợp đồng phái sinh để bảo vệ giá trị tài sản của họ trước những biến động không mong muốn của giá. 

Ví dụ, một nông dân có thể bán hợp đồng tương lai nông sản (như ngô hoặc đậu tương) để đảm bảo giá bán trong tương lai, giúp họ tránh bị ảnh hưởng bởi sự giảm giá đột ngột trong mùa vụ.

Cơ hội sinh lời từ biến động giá

Giao dịch phái sinh nông sản không chỉ dành cho những ai muốn bảo vệ rủi ro mà còn tạo cơ hội kiếm lời. Các nhà đầu tư có thể mua hợp đồng phái sinh khi giá dự đoán sẽ tăng và bán khi giá giảm. Thị trường phái sinh nông sản có tính biến động cao, mang đến những cơ hội sinh lời hấp dẫn từ sự thay đổi giá cả.

Thanh khoản cao

Các hợp đồng phái sinh trên thị trường nông sản thường có tính thanh khoản cao, đặc biệt đối với các sản phẩm phổ biến như ngô, đậu tương, và lúa mì. Điều này giúp nhà đầu tư dễ dàng thực hiện các giao dịch mua bán mà không gặp phải vấn đề về thanh khoản, đảm bảo họ có thể vào hoặc ra khỏi thị trường nhanh chóng.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Giao dịch phái sinh nông sản là một cách để các nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình. Việc tham gia vào các hợp đồng phái sinh nông sản giúp giảm thiểu sự rủi ro khi một phần lớn tài sản của họ nằm trong các lĩnh vực khác như chứng khoán hoặc bất động sản. 

Cùng với đó, các sản phẩm nông sản có mối quan hệ khác biệt với các tài sản tài chính khác, làm giảm sự tương quan giữa các tài sản và tạo ra cơ hội bảo vệ danh mục đầu tư khỏi sự biến động của thị trường tài chính.

Kiểm soát chi phí sản xuất

Các nhà sản xuất nông sản có thể sử dụng giao dịch phái sinh để kiểm soát chi phí sản xuất. Ví dụ, một công ty chế biến dầu đậu tương có thể sử dụng hợp đồng phái sinh để phòng ngừa sự tăng giá của đậu tương. Điều này giúp công ty giữ được chi phí sản xuất ổn định và không bị ảnh hưởng bởi sự biến động của giá nguyên liệu thô.

Cơ hội đầu tư vào các sản phẩm nông sản

Giao dịch phái sinh nông sản mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư tiếp cận các sản phẩm mà họ có thể không dễ dàng tham gia vào thị trường vật chất. Các nhà đầu tư có thể giao dịch trên các sản phẩm nông sản như dầu đậu tương, khô đậu tương, hay lúa mì mà không cần phải sở hữu hoặc xử lý trực tiếp những sản phẩm vật lý đó. 

Điều này làm cho thị trường phái sinh nông sản trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho các nhà đầu tư muốn khai thác cơ hội từ các mặt hàng cơ bản này mà không cần phải lo lắng về các vấn đề vận hành và lưu kho.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá của các hợp đồng phái sinh nông sản 

Điều kiện thời tiết

Thời tiết là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến giá của các sản phẩm nông sản. Biến động thời tiết như hạn hán, bão, mưa lớn hoặc lạnh giá có thể tác động trực tiếp đến mùa vụ và sản lượng nông sản. 

Khi điều kiện thời tiết xấu làm giảm sản lượng, giá của các sản phẩm nông sản có thể tăng lên do thiếu hụt nguồn cung. Ngược lại, điều kiện thời tiết thuận lợi có thể làm giảm giá vì nguồn cung dồi dào.

  • Hạn hán: Hạn hán kéo dài có thể làm giảm năng suất cây trồng, nhất là đối với các loại nông sản như ngô, đậu tương và lúa mì, khiến giá tăng.

  • Bão và mưa lớn: Mưa lớn và bão có thể phá hủy mùa màng, gây thiệt hại về sản lượng, làm tăng giá.

Cung và cầu

Cung cầu là yếu tố nền tảng ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả của tất cả các sản phẩm, bao gồm cả các hợp đồng phái sinh nông sản. Khi cầu vượt cung, giá sẽ có xu hướng tăng. Ngược lại, khi cung vượt cầu, giá có thể giảm.

  • Tăng trưởng nhu cầu: Nhu cầu tăng, chẳng hạn như nhu cầu cao về thức ăn chăn nuôi, dầu ăn hoặc nhiên liệu sinh học, có thể đẩy giá lên.

  • Giảm sản lượng: Nếu sản lượng thấp vì điều kiện thời tiết xấu hoặc các vấn đề khác (như dịch bệnh), giá sẽ tăng vì nguồn cung giảm.

Chính sách thương mại và thuế quan

Chính sách thương mại của các quốc gia sản xuất và tiêu thụ nông sản có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá các sản phẩm nông sản. Chính phủ có thể áp đặt thuế quan, hạn chế xuất khẩu, hoặc trợ cấp sản xuất, tất cả đều có tác động trực tiếp đến giá.

  • Thuế quan và hạn chế xuất khẩu: Các quốc gia như Trung Quốc hoặc Ấn Độ có thể thay đổi chính sách thuế quan đối với các sản phẩm nông sản, làm giảm hoặc tăng nhu cầu nhập khẩu, ảnh hưởng đến giá trên thị trường toàn cầu.

  • Trợ cấp và chính sách nông nghiệp: Chính sách hỗ trợ của chính phủ đối với nông dân, chẳng hạn như trợ cấp cho sản xuất hoặc bảo vệ giá trị nông sản, có thể làm tăng nguồn cung, ảnh hưởng đến giá của hợp đồng phái sinh.

Biến động của đồng USD

Nông sản được giao dịch chủ yếu bằng đồng USD trên thị trường quốc tế. Vì vậy, sự thay đổi trong giá trị của đồng USD so với các đồng tiền khác có thể tác động mạnh đến giá nông sản. 

Khi USD mạnh lên, giá nông sản có thể giảm vì nó làm cho các sản phẩm nông sản trở nên đắt đỏ đối với các quốc gia sử dụng đồng tiền khác. Ngược lại, khi USD yếu đi, giá nông sản có thể tăng vì các sản phẩm trở nên rẻ hơn đối với các nước khác.

Giá nhiên liệu và chi phí vận chuyển

Chi phí nhiên liệu và vận chuyển có ảnh hưởng lớn đến giá cả nông sản, đặc biệt trong việc vận chuyển hàng hóa quốc tế. 

Khi giá xăng dầu tăng, chi phí vận chuyển nông sản từ các quốc gia sản xuất đến các thị trường tiêu thụ cũng sẽ tăng, đẩy giá các sản phẩm nông sản lên.

Tình hình chính trị và xã hội

Sự bất ổn chính trị, xung đột quân sự, hoặc các biến động xã hội trong các quốc gia sản xuất nông sản lớn như Mỹ, Brazil, hoặc các quốc gia xuất khẩu khác có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng, dẫn đến sự thiếu hụt nguồn cung và tăng giá.

Ngoài ra, các sự kiện như đình công của công nhân trong ngành vận tải hoặc nông nghiệp có thể làm giảm sản lượng hoặc khả năng cung cấp.

Sự thay đổi trong nguồn cung nông sản toàn cầu

Nhiều quốc gia tham gia sản xuất và xuất khẩu nông sản quan trọng như ngô, đậu tương, và lúa mì. Sự thay đổi trong sản xuất nông sản của một quốc gia có thể tác động đến giá của hợp đồng phái sinh nông sản trên toàn cầu. 

Ví dụ, nếu Brazil hoặc Mỹ gặp vấn đề trong sản xuất đậu tương, điều này có thể gây ra sự thiếu hụt nguồn cung và tăng giá.

Các yếu tố vĩ mô khác

Ngoài các yếu tố kể trên, các yếu tố kinh tế vĩ mô như lãi suất, lạm phát, và sự thay đổi trong chính sách tiền tệ cũng có ảnh hưởng gián tiếp đến giá nông sản.

Lãi suất cao có thể làm giảm nhu cầu đầu tư vào hàng hóa, trong khi lạm phát có thể làm tăng giá nông sản do tăng chi phí sản xuất.

Thị trường tài chính và đầu cơ

Thị trường phái sinh nông sản cũng có sự tham gia của các nhà đầu tư tài chính và các nhà đầu cơ. Khi có sự tham gia mạnh mẽ của các nhà đầu cơ, giá nông sản có thể bị đẩy lên hoặc xuống, không chỉ vì yếu tố cung cầu thực tế mà còn do kỳ vọng của các nhà đầu tư về tình hình thị trường trong tương lai. Đầu cơ có thể tạo ra những biến động giá mạnh và làm tăng tính biến động trên thị trường phái sinh.

Chiến lược giao dịch phái sinh nông sản 

Để đạt được thành công trong giao dịch phái sinh nông sản, các nhà đầu tư cần áp dụng các chiến lược giao dịch hiệu quả. Dưới đây là một số chiến lược phổ biến:

  • Chiến lược mua bán dài hạn: Nhà đầu tư có thể mua hợp đồng phái sinh khi giá có xu hướng tăng trong tương lai hoặc bán hợp đồng khi giá dự kiến sẽ giảm. Chiến lược này yêu cầu nhà đầu tư có khả năng phân tích các yếu tố vĩ mô và dự đoán chính xác hướng đi của thị trường.

  • Chiến lược bảo vệ rủi ro: Các doanh nghiệp sản xuất nông sản hoặc các công ty chế biến có thể sử dụng hợp đồng phái sinh để bảo vệ mình khỏi những biến động giá không mong muốn. Ví dụ, một công ty chế biến dầu đậu tương có thể mua hợp đồng phái sinh để bảo vệ mình khỏi sự tăng giá của hạt đậu tương.

  • Chiến lược chênh lệch giá: Nhà đầu tư có thể thực hiện các giao dịch chênh lệch giá giữa các thị trường hoặc giữa các hợp đồng phái sinh có kỳ hạn khác nhau để kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giá.

  • Chiến lược giao dịch xu hướng: Chiến lược này dựa trên việc phân tích xu hướng giá của các nông sản trong quá khứ và dự đoán rằng xu hướng đó sẽ tiếp tục trong tương lai. Nhà đầu tư tìm cách mua vào khi giá đang có xu hướng tăng và bán ra khi giá đang giảm. Để thực hiện chiến lược giao dịch này, các nhà đầu tư thường kết hợp sử dụng các chỉ báo kỹ thuật như đường trung bình động MA, MACD và chỉ số sức mạnh tương đối (RSI)