Hợp đồng quyền chọn là công cụ tài chính giúp nhà đầu tư kiểm soát rủi ro và tối ưu lợi nhuận. Tìm hiểu quyền chọn mua, quyền chọn bán và cách giao dịch hiệu quả!
Hợp đồng quyền chọn là gì?
Hợp đồng quyền chọn là một công cụ tài chính thuộc nhóm phái sinh, cho phép người nắm giữ có quyền mua hoặc bán một loại tài sản nhất định tại một thời điểm xác định trong tương lai với mức giá đã được thỏa thuận trước. Điểm khác biệt quan trọng của hợp đồng quyền chọn so với các loại hợp đồng khác là người mua không bắt buộc phải thực hiện giao dịch nếu không có lợi.
Hợp đồng quyền chọn được xem như một phương thức giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận. Loại hợp đồng này thường được sử dụng trong giao dịch chứng khoán, hàng hóa, tiền tệ và nhiều lĩnh vực tài chính khác.
Các loại hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn được phân thành hai loại chính:
-
Quyền chọn mua (Call Option): Người mua hợp đồng có quyền mua tài sản cơ sở với giá đã định sẵn. Loại hợp đồng này thường được sử dụng khi nhà đầu tư kỳ vọng giá tài sản sẽ tăng trong tương lai.
-
Quyền chọn bán (Put Option): Người mua hợp đồng có quyền bán tài sản cơ sở theo mức giá thỏa thuận. Đây là công cụ giúp nhà đầu tư hưởng lợi khi giá tài sản có xu hướng giảm.
Ngoài ra, hợp đồng quyền chọn còn được phân loại theo cách thức thực hiện, bao gồm:
-
Quyền chọn kiểu Mỹ: Người sở hữu có thể thực hiện quyền bất cứ lúc nào trước khi hợp đồng đáo hạn.
-
Quyền chọn kiểu Châu Âu: Quyền chọn chỉ có thể thực hiện vào ngày đáo hạn hợp đồng.
Quyền chọn mua và quyền chọn bán hoạt động như thế nào?
Trong giao dịch quyền chọn, người mua sẽ phải trả một khoản phí (Option Premium) để sở hữu quyền mua hoặc bán tài sản trong tương lai. Nếu giá thị trường của tài sản diễn biến theo kỳ vọng của họ, họ có thể thực hiện quyền chọn để hưởng lợi nhuận. Ngược lại, nếu giá đi ngược với dự đoán, họ có thể từ bỏ quyền thực hiện mà không chịu bất kỳ nghĩa vụ nào ngoài khoản phí đã trả trước đó.
Người bán quyền chọn (Writer) có trách nhiệm thực hiện giao dịch khi bên mua quyết định thực hiện quyền của mình. Đổi lại, họ nhận được phí quyền chọn từ người mua ngay tại thời điểm ký hợp đồng.
Phân loại hợp đồng quyền chọn theo tài sản cơ sở
Hợp đồng quyền chọn không chỉ giới hạn trong giao dịch cổ phiếu mà còn áp dụng cho nhiều loại tài sản khác nhau. Một số nhóm hợp đồng phổ biến bao gồm:
-
Quyền chọn hàng hóa: Giao dịch dựa trên giá trị của các loại hàng hóa như kim loại quý, dầu mỏ, nông sản…
-
Quyền chọn cổ phiếu: Tài sản cơ sở là cổ phiếu của một công ty cụ thể, cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán cổ phiếu với mức giá xác định.
-
Quyền chọn chỉ số cổ phiếu: Dựa trên các chỉ số thị trường như VN-Index, S&P 500, giúp nhà đầu tư tiếp cận thị trường chung thay vì mua từng cổ phiếu riêng lẻ.
-
Quyền chọn lãi suất: Áp dụng với các công cụ tài chính gắn liền với lãi suất, giúp nhà đầu tư bảo vệ trước rủi ro biến động lãi suất.
-
Quyền chọn tiền tệ: Cho phép nhà đầu tư giao dịch ngoại tệ theo tỷ giá đã định trước, phù hợp với doanh nghiệp và cá nhân muốn phòng ngừa rủi ro tỷ giá.
Thuật ngữ quan trọng trong giao dịch hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn (options contract) là một công cụ tài chính phức tạp, và để hiểu rõ cách thức hoạt động của nó, nhà đầu tư cần nắm vững một số thuật ngữ quan trọng:
-
Người mua quyền (Holder): Cá nhân hoặc tổ chức trả phí để sở hữu quyền chọn. Họ có quyền nhưng không bắt buộc thực hiện hợp đồng.
-
Người bán quyền (Writer): Bên cung cấp quyền chọn, có trách nhiệm thực hiện hợp đồng nếu người mua quyền yêu cầu.
-
Tài sản cơ sở (Underlying Assets): Tài sản làm nền tảng cho hợp đồng quyền chọn, có thể là hàng hóa (vàng, dầu, cà phê) hoặc chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu).
-
Tỷ giá thực hiện (Strike Rate): Mức giá đã thỏa thuận mà người mua có thể mua hoặc bán tài sản cơ sở khi thực hiện quyền chọn.
-
Giá trị hợp đồng quyền chọn (Volume): Giá trị được tiêu chuẩn hóa trên mỗi thị trường giao dịch, xác định phạm vi đầu tư.
-
Thời hạn hiệu lực (Maturity): Khoảng thời gian hợp đồng còn hiệu lực. Khi hết hạn, quyền chọn mất giá trị nếu không được thực hiện.
-
Phí mua quyền (Premium): Khoản chi phí mà người mua quyền phải trả để sở hữu quyền chọn, thường được tính trên mỗi đơn vị tài sản cơ sở.
-
Loại quyền chọn:
-
Quyền chọn mua (Call Option): Cho phép người mua có quyền mua tài sản cơ sở ở mức giá đã định trước.
-
Quyền chọn bán (Put Option): Cho phép người mua bán tài sản cơ sở theo mức giá thỏa thuận.
-
Kiểu quyền chọn:
-
Quyền chọn kiểu Mỹ: Có thể thực hiện bất kỳ lúc nào trong thời hạn hợp đồng.
-
Quyền chọn kiểu Châu Âu: Chỉ có thể thực hiện vào ngày đáo hạn.
Để hiểu chi tiết từ A đến Z các kiến thức trong thị trường đầu tư hàng hóa, bạn có thể xem thêm [TỪ A-Z] Hướng dẫn đầu tư hàng hóa phái sinh cho người mới chi tiết nhất
Quyền và nghĩa vụ của người tham gia hợp đồng quyền chọn
Ưu và nhược điểm của hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn là một công cụ đầu tư mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có những rủi ro nhất định mà nhà đầu tư cần cân nhắc.
Ưu điểm của hợp đồng quyền chọn
-
Tận dụng đòn bẩy tài chính: Nhà đầu tư có thể kiểm soát tài sản lớn hơn với số vốn ban đầu thấp hơn so với việc mua trực tiếp tài sản cơ sở. Điều này giúp tối ưu hóa lợi nhuận từ số vốn nhỏ.
-
Linh hoạt trong chiến lược giao dịch: Quyền chọn cho phép kết hợp nhiều chiến lược như phòng ngừa rủi ro (hedging), đầu cơ (speculation) hoặc tạo ra lợi nhuận từ biến động giá.
-
Giảm thiểu rủi ro so với bán khống: Mua quyền chọn bán giúp giới hạn rủi ro thua lỗ tối đa chỉ bằng phí mua quyền (premium), thay vì chịu tổn thất không giới hạn khi bán khống tài sản cơ sở.
Nhược điểm của hợp đồng quyền chọn
-
Mất giá trị theo thời gian: Giá trị hợp đồng quyền chọn có xu hướng giảm dần khi ngày đáo hạn đến gần, đặc biệt nếu giá tài sản cơ sở không biến động theo kỳ vọng của nhà đầu tư.
-
Thời gian giới hạn: Không giống như cổ phiếu có thể nắm giữ lâu dài, hợp đồng quyền chọn chỉ có giá trị trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu không được thực hiện trước ngày đáo hạn, nó có thể trở nên vô giá trị.
-
Tính rủi ro cao: Nếu dự đoán sai xu hướng thị trường, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ phí mua quyền, đặc biệt trong các giao dịch có mức rủi ro cao như quyền chọn ngắn hạn.
So sánh hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai
Ngoài ra, để hiểu thêm về hợp đồng tương lai, bạn có thể xem ngay tại Hợp đồng tương lai là gì? Nắm vững công thức sử dụng
Các sàn giao dịch hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn được giao dịch trên nhiều sàn giao dịch tài chính lớn trên thế giới, mỗi sàn có đặc điểm riêng về sản phẩm, cơ chế vận hành và quy mô thị trường. Dưới đây là một số sàn giao dịch hợp đồng quyền chọn tiêu biểu:
-
CBOE (Chicago Board Options Exchange): Là sàn giao dịch quyền chọn lớn nhất Hoa Kỳ, cung cấp quyền chọn trên hơn 2.200 công ty, 22 chỉ số chứng khoán và 140 quỹ ETF. Ngoài ra, CBOE còn giao dịch hợp đồng tương lai, sản phẩm phái sinh dựa trên biến động thị trường và các tài sản tài chính khác.
-
Montreal Stock Exchange (MX): Sàn giao dịch phái sinh lớn của Canada, chuyên về hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai trên cổ phiếu, chỉ số chứng khoán, tiền tệ, ETF và lãi suất. MX đóng vai trò quan trọng trong thị trường tài chính Bắc Mỹ.
-
Eurex Exchange: Sàn giao dịch phái sinh hàng đầu tại châu Âu và là một trong những sàn giao dịch lớn nhất thế giới. Eurex cung cấp quyền chọn trên nhiều loại tài sản, bao gồm lãi suất, trái phiếu, cổ phiếu, chỉ số chứng khoán, ETF, hàng hóa và tín dụng.
-
NYSE Arca: Là công ty con của Tập đoàn NYSE, chuyên về giao dịch điện tử với danh mục quyền chọn đa dạng, đặc biệt là các quỹ ETF. Đây cũng là một trong những sàn giao dịch có tính thanh khoản cao nhất thế giới.
Mỗi sàn giao dịch có những đặc điểm và lợi thế riêng, đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân. Việc lựa chọn sàn giao dịch phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư, loại tài sản quan tâm và mức độ chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư.
Sàn giao dịch hợp đồng quyền chọn tại Việt Nam
Hiện tại, thị trường chứng khoán Việt Nam chưa triển khai giao dịch hợp đồng quyền chọn đối với các tài sản tài chính như cổ phiếu hay chỉ số chứng khoán. Tuy nhiên, Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) đã cung cấp sản phẩm hợp đồng quyền chọn trên hàng hóa, giúp nhà đầu tư có cơ hội tiếp cận công cụ tài chính phái sinh này.
Các hợp đồng quyền chọn hàng hóa tại MXV được giao dịch liên thông với các sàn giao dịch hàng hóa lớn trên thế giới thông qua nền tảng giao dịch CQG. Nhà đầu tư có thể giao dịch các sản phẩm như:
-
Nông sản: Ngô, đậu tương, lúa mì, cà phê,…
-
Kim loại: Bạc, đồng, bạch kim,…
-
Năng lượng: Dầu thô, khí tự nhiên,…
Để tham gia giao dịch, nhà đầu tư cần mở tài khoản tại các công ty thành viên của MXV, trong đó Công ty Cổ phần Giao dịch Hàng hóa Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những đơn vị hàng đầu hỗ trợ giao dịch hợp đồng quyền chọn. HCT cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ giao dịch, cập nhật thông tin thị trường và đề xuất chiến lược đầu tư phù hợp cho khách hàng.
Mặc dù hợp đồng quyền chọn tài chính chưa phổ biến tại Việt Nam, nhưng với xu hướng hội nhập và phát triển của thị trường phái sinh, khả năng ra mắt các sản phẩm quyền chọn trên chứng khoán hoặc chỉ số trong tương lai là rất cao. Điều này mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư tiếp cận các công cụ tài chính tiên tiến và tối ưu hóa chiến lược đầu tư của mình.
Để mở tài khoản giao dịch và nhận thêm những tư vấn về thị trường hàng hóa, vui lòng liên hệ với HCT qua các phương thức dưới đây:
Công ty Cổ phần Giao dịch Hàng hóa Thành phố Hồ Chí Minh (HCT) - Thành viên xuất sắc thuộc Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam
-
Địa chỉ: Tầng 7, số 435 Hoàng Văn Thụ, Phường 4, Quận Tân Bình, TP.HCM.
-
Chi nhánh Hà Nội: Tầng 2 Tòa nhà PCC1, số 44 Triều Khúc, Phường Thanh Xuân Nam, Quận Thanh Xuân, Hà Nội.
-
Hotline: 1900.636.909
-
Website: https://hanghoaphaisinh247.vn/
